Umowa CRS: Czy organy podatkowe dowiedzą się o rachunkach zagranicznych? Które instytucje przekazują informacje w ramach CRS i jakie dane otrzymają od Państwa organy podatkowe?
Jeśli posiadasz konta w bankach zagranicznych, to od jesieni 2024 roku ukraińskie organy podatkowe otrzymują już o nich dane. Stało się to możliwe dzięki międzynarodowemu porozumieniu CRS (Common Reporting Standard), do którego Ukraina oficjalnie przystąpiła w 2023 roku. Około 120 krajów, od Polski po jurysdykcje offshore, wymienia obecnie informacje o rachunkach bankowych nierezydentów. Co to konkretnie oznacza dla Ciebie? Organy podatkowe zobaczą nie tylko sam fakt istnienia konta, ale także pełną kwotę wszystkich wpływów. W tym artykule przeanalizujemy, jak działa system CRS, jakie ryzyko grozi Ci w przypadku zaniedbania obowiązku raportowania (w szczególności kary do 800 000 UAH) i, co najważniejsze, jak prawidłowo ustalić swoją rezydencję podatkową, aby uniknąć problemów.
Umowa CRS: jakie dane otrzymuje urząd skarbowy
Masz konta w zagranicznych bankach? Teraz ukraiński urząd skarbowy może uzyskać dostęp do tych informacji. Jak? Na mocy międzynarodowej umowy CRS, podpisanej przez Ukrainę już w 2023 roku. Co to może dla Ciebie oznaczać? A jeśli ukraiński urząd skarbowy (DPSU) otrzymał informacje o zagranicznych kontach – czy ma obowiązek zebrać dane o kontach tej osoby na Ukrainie i wysłać je w odpowiedzi? Na wszystkie te pytania odpowiadamy w artykule.
To wszystko dzieje się nawet wtedy, gdy o tym zapomniałeś – proces już trwa i nie da się go zatrzymać.
Jeśli masz obywatelstwo, stałe miejsce zamieszkania i silne powiązania z Ukrainą, najprawdopodobniej jesteś rezydentem podatkowym Ukrainy.
Dla wszystkich innych krajów jesteś natomiast nierezydentem.
Dla wielu osób pojęcie rezydencji podatkowej może wydawać się niejasne. Więcej o tym statusie można przeczytać w art. 14.1.213 Kodeksu Podatkowego Ukrainy.
USA, nawiasem mówiąc, nie jest uczestnikiem CRS, ale ma własny system – FATCA.
Jak to działa?
Ukraińskie banki są zobowiązane przekazywać informacje do USA o rachunkach należących do obywateli amerykańskich lub osób będących rezydentami podatkowymi USA.
Jednak wymiana ta jest jednostronna: Ukraina przekazuje dane do USA, ale dane dotyczące rachunków Ukraińców w amerykańskich bankach nie wracają z powrotem.
Oznacza to, że FATCA chroni amerykańskich rezydentów podatkowych, a nie odwrotnie.
Warto od razu zaznaczyć: rezydencja podatkowa nie jest tym samym co obywatelstwo.
Każdy kraj ma własne zasady jej ustalania, ale najczęściej bierze się pod uwagę następujące kryteria:
- miejsce faktycznego zamieszkania,
- centrum interesów życiowych w kraju (miejsce, gdzie skupione są więzi osobiste i zawodowe),
- przebywanie na terytorium kraju przez ponad 183 dni w roku,
- obywatelstwo.
Co zrobić, jeśli dwa kraje roszczą sobie prawo do statusu Twojego rezydenta podatkowego?
W takim przypadku wchodzą w grę przepisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania między państwami. Na przykład, jeśli masz stałe miejsce zamieszkania w obu krajach lub w żadnym z nich i nie można jednoznacznie określić, gdzie znajduje się centrum Twoich interesów życiowych, bierze się pod uwagę kraj, w którym zazwyczaj przebywasz. Jeśli to również nie wystarcza – decyduje obywatelstwo.
W kontekście CRS instytucje finansowe opierają się m.in. na danych, które klient podaje w formularzu samooceny. Tam właściciel konta deklaruje swoje miejsce zamieszkania, numer identyfikacji podatkowej itp.
Banki korzystają również z informacji zebranych w ramach procedur AML i KYC.
Oznacza to, że jeśli dana osoba przez pewien czas mieszkała w innym kraju i potwierdziła to dokumentami oraz wskazała w samoocenie przy otwieraniu konta – kraj pochodzenia rachunku prawdopodobnie nie przekaże tych danych ukraińskiemu urzędowi skarbowemu.
Ważne: za podanie nieprawdziwych informacji w formularzu samooceny można otrzymać karę finansową, której wysokość zależy od danego kraju. Na Ukrainie sankcja może wynieść do 100 minimalnych pensji, czyli w 2025 roku około 800 000 UAH.
Warto też wiedzieć, że formularz samooceny wypełnia się tylko przy otwieraniu nowego konta.
Jeśli konto już istnieje, instytucja finansowa ustala rezydencję podatkową klienta na podstawie dostępnych danych – takich jak adres, skrzynka pocztowa, numer telefonu i inne wskaźniki sugerujące status rezydenta.
Dlatego przed otwarciem konta zagranicznego lub współpracą z bankiem zagranicznym warto sprawdzić swój status rezydenta podatkowego i przygotować odpowiednie dokumenty potwierdzające. Jeśli masz wątpliwości – skonsultuj się z doradcą podatkowym, aby uniknąć ryzyka wysokich kar lub niezamierzonych konsekwencji prawnych.
Jakie dane są przekazywane do Ukrainy?
To bardzo proste: kiedy otwierasz konto w zagranicznym banku, wypełniasz formularz, w którym podajesz swoje imię, nazwisko, datę urodzenia, adres, kraj rezydencji podatkowej oraz numer identyfikacji podatkowej.
Wszystkie te dane trafiają do zintegrowanego systemu informacyjnego. Zawiera on również:
- nazwę banku,
- numer i walutę rachunku,
- oraz co najważniejsze – pełną sumę wszystkich wpływów za określony okres.
Oznacza to, że ukraiński urząd skarbowy zobaczy nie tylko, że masz konto za granicą, ale również ile pieniędzy na nie wpłynęło.
Nie próbuj oszukiwać banku! Ukraińskie i europejskie (a nawet pozaeuropejskie) banki proszą klientów o wskazanie kraju rezydencji podatkowej i numeru identyfikacyjnego w innych krajach. Wymiana informacji odbywa się między państwami, w których jesteś rezydentem podatkowym.
Jeśli spróbujesz wprowadzić bank w błąd, grozi Ci kara w wysokości około 800 000 UAH. Dlatego lepiej skonsultować się z księgowym lub prawnikiem, zamiast działać na własną rękę.
Chcesz skonsultować się ze specjalistą jak najszybciej?
Zostaw zgłoszenie, a nasz ekspert skontaktuje się z Tobą w najbliższym czasie.
Jakie instytucje przekazują informacje w ramach CRS?
Informacje w ramach CRS przekazują tzw. „raportujące instytucje finansowe”. Należą do nich nie tylko banki, ale także spółdzielnie kredytowe, systemy płatnicze, firmy emitujące elektroniczne pieniądze (takie jak Payoneer czy Revolut), brokerzy inwestycyjni, firmy zarządzające aktywami, prywatne fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, a nawet fundusze finansujące budownictwo.
Oznacza to, że jeśli masz konto nie tylko w banku, ale również w systemie płatniczym lub firmie inwestycyjnej – dane o Tobie również mogą zostać przekazane zgodnie ze standardem CRS.
Co się stanie, gdy urząd skarbowy dowie się o zagranicznych rachunkach?
Urzędników może zainteresować kilka kwestii.
jeśli prowadzisz działalność gospodarczą za granicą, musisz zarejestrować CFC (Controlled Foreign Company – kontrolowaną spółkę zagraniczną). O takiej spółce należy raportować w Ukrainie.
Należy to zrobić jak najwcześniej. Zgodnie z prawem raporty CFC należy składać do 1 maja 2025 roku, jeśli jesteś osobą fizyczną posiadającą CFC. Dla osób prawnych terminy są jeszcze krótsze. Nasi księgowi zajmują się tym kompleksowo i mogą wziąć na siebie odpowiedzialność za prowadzenie raportowania.
który interesuje urząd skarbowy: czy środki na Twoim koncie można uznać za dochód i czy zapłaciłeś od nich podatek.
Nawet jeśli otrzymałeś dochód na to konto, w większości przypadków podlegasz mechanizmowi uniknięcia podwójnego opodatkowania.
Mówiąc prościej – jeśli zapłaciłeś podatek za granicą, nie musisz płacić go ponownie w Ukrainie.
Jednak w różnych krajach mogą obowiązywać odmienne zasady, dlatego ten aspekt warto omówić z księgowym, który przeanalizuje Twoją sytuację i udzieli uzasadnionych rekomendacji.
Jeśli urząd skarbowy sprawdzi te dane i wykryje nieścisłości, poprosi o dodatkowe wyjaśnienia. Możliwe są dwa scenariusze:
- Twoja odpowiedź zadowoli urząd i sprawa zostanie zamknięta.
- Urząd zdecyduje się przeprowadzić szczegółową kontrolę.
Na szczęście, do końca stanu wojennego obowiązuje ulga podatkowa. Jeśli na dzień 31 grudnia łączna kwota na wszystkich Twoich rachunkach nie przekroczy 250 000 USD, urząd skarbowy nie będzie miał wobec Ciebie roszczeń.
Jeśli ukraiński urząd skarbowy (DPSU) otrzymał informacje o zagranicznych rachunkach,
czy jest zobowiązany zebrać dane o rachunkach tej osoby w Ukrainie i przesłać je w odpowiedzi?
Odpowiedź brzmi: nie, nie robi się tego automatycznie. Zgodnie z zasadami CRS, ukraińskie banki przekazują informacje tylko o nierezydentach,
czyli osobach, które nie są podatkowymi rezydentami Ukrainy. Oznacza to, że jeśli jesteś obywatelem Ukrainy i posiadasz konto w ukraińskim banku,
urząd skarbowy nie gromadzi i nie wysyła informacji o Tobie za granicę.
Dlatego jeśli nie dopilnujesz swojego statusu podatkowego, istnieje duże prawdopodobieństwo, że Niemcy przekażą informacje o Twoich rachunkach w Ukrainie, a ukraińskie organy również mogą przekazać Twoje dane w drugą stronę.
Podobna sytuacja dotyczy Ukrainy: jeśli nie złożysz dokumentów potwierdzających, że stałeś się nierezydentem, bank nadal będzie traktował Cię jako rezydenta i uwzględni Twoje dane w raportach do wymiany informacji. Co więcej, zgodnie z zasadami CRS, ukraińskie banki mogą nawet angażować zewnętrzne organizacje w celu ustalenia Twojego statusu nierezydenta.
Dla osób otrzymujących świadczenia socjalne w Niemczech to poważne ostrzeżenie: jeśli Finanzamt lub Jobcenter otrzymają informacje o aktywach na Twoich rachunkach w Ukrainie, może to prowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji, a nawet utracenia świadczeń.
Wnioski
- Zawsze sprawdzaj swój status rezydencji podatkowej i pamiętaj, aby prawidłowo go wskazać przy otwieraniu lub korzystaniu z rachunków zagranicznych.
- Aktualizuj dane w banku – adres, numer telefonu, kraj zamieszkania.
- Przy otwieraniu nowego rachunku zapytaj, czy bank podlega systemowi CRS i czy wymaga potwierdzenia Twojego statusu rezydenta.
- Pamiętaj, że urząd skarbowy analizuje dane CRS pod kątem niezgłoszonych dochodów – więc wszelkie odsetki, dywidendy lub zyski ze sprzedaży aktywów na rachunkach zagranicznych mogą zostać sprawdzone. Jeśli dochody te powinny były zostać zadeklarowane w Ukrainie, a nie zostały – urząd może naliczyć dodatkowe podatki i kary.
- Nie zapominaj o zasadzie „światowych dochodów” – rezydenci podatkowi Ukrainy są zobowiązani do deklarowania wszystkich swoich dochodów, zarówno w kraju, jak i za granicą.
- Przechowuj dokumenty potwierdzające – wyciągi bankowe, faktury, umowy, akty i dokumenty dotyczące zapłaty podatków za granicą. W razie zapytania od urzędu będą one głównym dowodem legalności operacji.
- Skonsultuj się ze specjalistą przed otwarciem konta lub rozpoczęciem korzystania z zagranicznego rachunku – rozmowa z doradcą podatkowym lub prawnikiem specjalizującym się w opodatkowaniu międzynarodowym może uchronić Cię przed problemami.
Jeśli masz dodatkowe pytania – skontaktuj się z nami, a nasz zespół prawników i księgowych z przyjemnością Ci pomoże!
Chcesz omówić współpracę osobiście?
Zostaw zgłoszenie, a nasi specjaliści skontaktują się z Tobą w najbliższym czasie.
